Hiện nay, trên mạng xã hội đang lan truyền cách xử lý người bị tai biến mang tên “quy tắc 1-2-0”. Vậy quy tắc này thực chất là gì? Bạn đã thực sự nắm rõ chưa?
Một buổi tiệc sum họp gia đình vốn tràn ngập niềm vui bất ngờ trở thành cơn ác mộng. Ông Phú (63 tuổi), đang vui vẻ chuyện trò, bỗng thấy tay phải mất kiểm soát, miệng méo xệch, lời nói lắp bắp rồi ngất lịm. Người thân hoảng hốt, lập tức đưa ông đến bệnh viện gần nhất.
Tại khoa cấp cứu, bác sĩ nhanh chóng thăm khám và xác định ông bị đột quỵ thiếu máu não cục bộ. Nhờ được đưa tới bệnh viện kịp thời, ông được chụp CT, xét nghiệm máu và tiến hành tiêu sợi huyết tĩnh mạch trong “thời gian vàng”. Chỉ sau vài giờ, ý thức dần phục hồi, cử động tay chân cải thiện rõ rệt. Sau một tuần điều trị tích cực, ông Phú xuất viện trong tình trạng ổn định.
Đây không phải là trường hợp cá biệt. Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, ở bất kỳ ai và bất cứ lúc nào. Việc nhận biết dấu hiệu sớm và sơ cứu đúng cách quyết định cơ hội sống còn của bệnh nhân.
Đột quỵ đã trở thành “sát thủ số một” đe dọa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam. Đặc biệt với đột quỵ do thiếu máu cục bộ, thời gian xử trí càng sớm càng quyết định kết quả. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho quý anh chị một số ách xử lý người bị tai biến và sơ cứu đột quỵ tại nhà.
Theo thống kê y tế, đột quỵ có 5 đặc điểm “cao”
- Tỷ lệ mắc cao: ngày càng phổ biến ở cả người trẻ.
- Tỷ lệ tái phát cao: dễ tái diễn nếu không kiểm soát tốt.
- Tỷ lệ tử vong cao: là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong.
- Tỷ lệ tàn tật cao: nhiều bệnh nhân sống sót nhưng phải chịu di chứng.
- Chi phí cao: điều trị và phục hồi chức năng kéo dài, tốn kém.
4,5 giờ vàng: để điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết.
6 giờ vàng: để can thiệp lấy huyết khối qua đường mạch máu.
Tuy nhiên, chỉ khoảng 20% bệnh nhân kịp đến bệnh viện trong vòng 3 giờ đầu – một con số đáng báo động. Do đó, nắm chắc cách xử lý người bị tai biến trở thành kỹ năng quan trọng mà chúng ta cần nắm chắc trong thời đại ngày nay.
Cách xử lý người bị tai biến – Nắm chắc quy tắc sơ cứu đột quỵ tại nhà “Đột quỵ 120”
Trong tình huống khẩn cấp, việc nhận biết nhanh các dấu hiệu đột quỵ chính là cách xử lý người bị tai biến quan trọng nhất để có thể cứu sống người bệnh. Người nhà bệnh nhân cần nắm chắc quy tắc “Đột quỵ 120”. Cụ thể:
- 1 – Một khuôn mặt, hãy quan sát xem khuôn mặt có cân đối không, nếu thấy miệng méo xệch hoặc lệch hẳn sang một bên thì cần đặc biệt lưu ý.
- 2 – Hai cánh tay, yêu cầu bệnh nhân cùng lúc giơ cả hai tay lên, nếu một bên yếu hơn, rơi xuống hoặc không thể nâng được thì khả năng cao đã xảy ra đột quỵ.
- 0: Không nói rõ, lắng nghe cách người bệnh trò chuyện, nếu lời nói ngọng, lắp bắp, không rõ nghĩa hoặc khó diễn đạt thì đó là dấu hiệu báo động nguy hiểm.
Khi phát hiện bất kỳ biểu hiện nào trong ba dấu hiệu trên, tuyệt đối không được chủ quan mà phải nghi ngờ ngay tình trạng đột quỵ. Sau bước sơ cứu đột quỵ tại nhà này, bước tiếp theo cần nhanh chóng gọi cấp cứu 115 (hoặc số khẩn cấp tại địa phương) và đưa bệnh nhân đến bệnh viện có đơn vị điều trị đột quỵ trong thời gian sớm nhất.
Cách sơ cứu người bị đột quỵ trong lúc chờ xe cấp cứu
Trong khi chờ xe cấp cứu đến, cách sơ cứu người bị đột quỵ đầu tiên đó chính là người thân cần bình tĩnh và xử trí đúng cách để tránh làm tình trạng bệnh nhân trở nên nghiêm trọng hơn.
Trước hết, hãy giữ bệnh nhân nằm thẳng trên giường hoặc mặt phẳng an toàn, nới lỏng quần áo để tạo sự thoải mái và tuyệt đối không tự ý cho uống thuốc hay ăn uống bất kỳ thứ gì.
Nếu bệnh nhân có hiện tượng nôn, cần nghiêng đầu sang một bên để tránh chất nôn tràn vào khí quản gây sặc. Với những trường hợp có răng giả, nên tháo bỏ răng giả nhằm giữ cho đường thở thông thoáng.
Ngoài ra, không nên tự ý di chuyển bệnh nhân bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân, vì rung lắc trên đường có thể khiến tình trạng tổn thương não thêm nặng.
Trong trường hợp bắt buộc phải di chuyển, nên dùng cáng cứu thương hoặc có nhiều người cùng hỗ trợ để hạn chế tối đa chấn động.
Khi xe cấp cứu đến, hãy chắc chắn đưa bệnh nhân đến bệnh viện có đơn vị đột quỵ (Stroke Unit) hoặc khoa cấp cứu thần kinh, nơi có đầy đủ phương tiện và chuyên môn để điều trị kịp thời trong “thời gian vàng”.
Xem thêm: Thiết bị nâng hạ di chuyển bệnh nhân
Lời khuyên để phòng ngừa đột quỵ
Bên cạnh việc nắm vững kiến thức sơ cứu để xử trí kịp thời, mỗi người hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa đột quỵ ngay từ trong đời sống hằng ngày. Điều quan trọng nhất là kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như huyết áp, mỡ máu và tiểu đường, bởi đây là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ.
Song song với đó, hãy từ bỏ thói quen hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, vì chúng làm gia tăng nguy cơ tổn thương mạch máu não. Việc duy trì luyện tập thể dục đều đặn, ăn nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn hỗ trợ tim mạch và não bộ hoạt động ổn định hơn.
Cuối cùng, đừng quên khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt đối với người trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, đột quỵ. Phòng ngừa ngay từ sớm chính là chìa khóa quan trọng để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Liên hệ với chúng tôi
Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=61562663079850
YouTube: https://www.youtube.com/@thietbiyteducmanh
